Bo‘sh ish o‘rinlarini yashirmang!

Ishsizlik global muammoga aylanmoqda. Shu sababli davlat barcha tashkilotlarda mavjud bo‘sh ish o‘rinlari to‘g‘risida to‘liq va o‘z vaqtida ma’lumot olishni ta’minlashga harakat qiladi. Ammo ba’zi tashkilot rahbarlari turli sabablarga ko‘ra, xususan, o‘zi yoki o‘zgalar manfaatlarini ko‘zlab vakant lavozimlarini yashirishga urinadi. Bu holat nafaqat qonunbuzarlik, balki jamiyat uchun katta zarar.

“Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risida”gi kodeksning 229-moddasiga ko‘ra, agar mansabdor shaxs bo‘sh ish o‘rinlarini yashirsa, vakant lavozimlar to‘g‘risida noto‘g‘ri ma’lumot bersa yoki umuman ma’lumot bermaslik yo‘lini tanlasa, u qattiq javobgarlikka tortiladi. Xodimlarni ishdan bo‘shatish rejalari haqida o‘z vaqtida xabar bermaslik ham qonunbuzarlik hisoblanadi. Bundan tashqari, ish bilan ta’minlashga ko‘maklashish davlat jamg‘armasiga majburiy ajratmalar to‘lashdan bosh tortish ham ushbu moddada nazarda tutilgan huquqbuzarliklar qato­riga kiradi.

Birinchi marta bunday qonunbuzarlik sodir etgan mansabdor shaxs bazaviy hisoblash miqdorining o‘n baravaridan yigirma besh baravarigacha miqdorda jarima to‘lashi kerak. Agar xuddi shunday huquqbuzarlik ma’muriy jazo qo‘llanilganidan keyin bir yil davomida takroran sodir etilsa, jarima miqdori ikki barobar oshadi. Takroriy qonunbuzarlik uchun bazaviy hisoblash miqdorining yigirma besh baravaridan ellik baravarigacha bo‘lgan miqdorda jarima to‘lashi belgilab qo‘yilgan. Bu miqdor ko‘pchilik tashkilot rahbarlari uchun juda og‘ir moliyaviy zarbaga aylanishi mumkin.

Bo‘sh ish o‘rinlarini yashirish nafaqat individual huquqbuzarlik, balki butun iqtisodiyot uchun zararli jarayon va illatdir. Chunki bu holat ishsizlik statistikasini buzadi, davlatning to‘g‘ri iqtisodiy qaror­lar qabul qilishiga xalaqit beradi, va eng muhimi, oddiy fuqarolarning ishga joylashish huquqlarini cheklaydi.

Tashkilot rahbarlari uchun eng yaxshi yo‘l – qonun talablarini qat’iy bajarish va bo‘sh ish o‘rinlari to‘g‘risidagi ma’lumot­larni tegishli organlarga o‘z vaqtida va noto‘g‘ri ma’lumotlarsiz berish hisoblanadi. Buning uchun tashkilotda mas’ul xodim tayinlash, doimiy monitoring o‘rnatish va mehnat qonunchiligining so‘nggi o‘zga­rishlaridan xabardor bo‘lish zarur. Ishchilar uchun esa o‘z huquqlarini bilish va agar tashkilot yashirin vakansiyalar saqlayotganini bilsalar, tegishli organlarga shikoyat qilish imkoniyati mavjud.

Xulosa qilib aytganda, bo‘sh ish o‘rinlarini yashirish jiddiy ma’muriy huquqbuzarlik bo‘lib, qattiq moliyaviy jazolash choralarini nazarda tutadi. Bu nafaqat jazolardan qochish, balki jamiyat oldidagi mas’uliyat va halol biznes yuritishning asosi hisoblanadi.

Gulsanam G‘AFUROVA,

TDYU Xususiy huquq fakulteti talabasi