"7-sentabr sindromi" haqida nimalarni bilasiz?

“7-sentabr sindromi” — bu maktab boshlangach, birinchi haftadan keyin bolalarda uchrayotgan charchoq, ruhiy bezovtalik va hatto kasallik belgilari majmuasiga berilgan nomdir. 

Dastlabki kunlardagi hayajon, yangi sinfdagi do‘stlik va ishtiyoq ruhi o‘tganidan so‘ng, bolalar birdan o‘zlarini kuchsiz, uyatchan his qiladi ba’zan hatto kasallanganini sezadi. 

Bu fenomen ko‘pincha birinchi sinf (eng ko‘p), 4-5- va 9–10-sinflarda kuzatiladi.

❓Nima sababdan sodir bo‘ladi?

➡️ Rejim o‘zgarishi: ertalab erta uyg‘onish, darslarda uzoq o‘tirish, yangi mas’uliyat - barchasi tananing stress reaksiyasiga olib keladi.

➡️ Quvnoq yozgi hayotdan qaytishda bosim, ta’til kunlari o‘rniga o‘quv rejimi, majburiyatlar va uyga vazifalarning ko‘pligi bola organizmiga yuk bo‘ladi.

➡️ Yozgi ta’tildagi rejasizlik bu jarayonni qiyinlashtiradi.

❓Sindrom qanday namoyon bo‘ladi?

➡️ Tomoq, bosh yoki oshqozon og‘rig‘i, isitma yoki yomon holat.

➡️ Emosional o‘zgarishlar: charchoq, befarqlik, diqqatning pasayishi, kayfiyatdagi o‘zgarishlar.

➡️ Xulqdagi o‘zgarishlar: sevimli o‘yinlardan voz kechish, maktab haqida gapirmaslik, uyqu va ishtahaning buzilishi.

➡️ Adaptatsiya davomiyligi sinfga ko‘ra farq qiladi.

➡️ Boshlang‘ich sinflar, 1 sinflar — adaptatsiya 1–2 oy davom etishi mumkin.

➡️ O‘rta va yuqori sinflar — adaptatsiya taxminan bir oy davom etadi.

✅Ota-onalarga maslahatlar: 

➡️ Tayinlangan tartibni oldindan boshlang. Yoz oylaridanoq bolani maktab jadvaliga — erta turish, tartibli ovqatlanish va uyquga o‘rgating.

➡️ Uxlash va gadjetlardan foydalanishni tartibga soling. Erta yotish va 30 daqiqadan ortiq ekran oldida bo‘lishni cheklang — bu uyquga yotish jarayonini yengillashtiradi.

➡️ Qo‘shimcha mashg‘ulotlarni keyinroqqa suring. Kamida syentyabr tugaguncha bolaga darsdan tashqari faoliyatlar yuklamang.

➡️ Jismoniy faollik va ochiq havo, oilaviy sayrlar, o‘yinlar stressni kamaytiradi va energiyani tiklashga yordam beradi.

➡️ Emosional muvofiqlikka yordam bering. Ota-onalik mehrini oshiring, baholardan ko‘ra mehr-muhabbat va qo‘llab-quvvatlash muhim.

➡️ Sog‘lom ovqat, vitaminlar, magniy o‘z ichiga olgan oziq-ovqatlar (tuxum, sut mahsulotlari, baliq, yong‘oqlar, banan, quritilgan mevalar) bolaga bu paytda ko‘proq kerak.

➡️ Agar holat yomonlashsa — pediatr bilan maslahatlashish va profilaktika choralarini ko‘rish zarur.

➡️ “7 sentyabr sindromi” — bu adaptatsiya jarayonida yuzaga keladigan tabiiy va vaqtinchalik fenomen. 

❗️Muhimi — bolaning jismoniy va ruhiy sog‘lig‘iga e’tibor berish, rejim, ovqatlanish, dam olish va ota-ona mehr-muhabbatini muvofiqlashtirishdir. Shu tarzda, maktab hayotiga moslashishni osonlashtirish mumkin.